Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła to istotny zabytek sakralny, który znajduje się w sercu Namysłowa. Stanowi on rzymskokatolicki kościół parafialny, pełniący ważną rolę w życiu religijnym tej społeczności. Świątynia ta jest integralną częścią Parafii Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Namysłowie, która należy do dekanatu Namysłów wschód, w ramach archidiecezji wrocławskiej.
Wyjątkowym momentem w historii tego kościoła było wpisanie go do rejestru zabytków województwa opolskiego, co miało miejsce 22 października 1959 roku, pod numerem 603/59. Takie uznanie podkreśla wartość historyczną i architektoniczną tej świątyni, która przyciąga nie tylko wiernych, ale również miłośników zabytków i architektury sakralnej.
Historia kościoła
Historia kościoła w Namysłowie sięga roku 1278, gdy pojawiła się pierwsza wzmianka o drewnianej świątyni, której proboszczem był wówczas ksiądz Dietriech. W 1321 roku na dokumencie księcia Konrada I Oleśnickiego figuruje podpis proboszcza Jeschco, co świadczy o dalszym istnieniu parafii oraz jej znaczeniu w regionie. Patronat nad kościołem sprawowała w tym czasie rada miejska, co podkreśla rolę świątyni w życiu lokalnej społeczności.
W początkach XV wieku zainicjowano budowę nowego, murowanego kościoła, z pracami, które rozpoczęto między 1401 a 1405 rokiem – dokładna data nie jest znana. W 1441 roku zakończono budowę obiektu, który, wraz z wieżą, stanowił część miejskich umocnień oraz murów obronnych, co świadczyło o jego znaczeniu strategicznym.
Niestety, w 1483 roku kościół został częściowo zniszczony w wyniku pożaru. Pożar nie był końcem jego historii, ponieważ obiekt został szybko odbudowany w sposób prowizoryczny, a potem stopniowo rozbudowywany do początku XVI wieku.
W wyniku reformacji w 1525 roku kościół przeszedł na własność ewangelików, którzy rok później przystąpili do budowy zakrystii, dostosowując świątynię do swoich potrzeb duszpasterskich. W 1655 roku obiekt powrócił w ręce katolików, co oznaczało kolejną zmianę w jego dziejach.
Historia kościoła nie zakończyła się jednak na tych wydarzeniach. W XVII i XIX wieku świątynia była wielokrotnie remontowana i odnawiana, co wpływało na jej wygląd oraz stan techniczny. W latach 1868–1869 kościół przeszedł gruntowną renowację w stylu neogotyckim, co dodało mu nowego blasku.
Warto również zaznaczyć, że teren otaczający kościół, ogrodzony murem z 1713 roku, do początków XIX wieku pełnił funkcję cmentarza. To świadczy o długiej i bogatej historii tego miejsca kultu oraz znaczeniu, jakie miało dla lokalnej społeczności przez wieki.
Architektura i wyposażenie kościoła
Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Namysłowie to oryginalna budowla w stylu późnogotyckim, wyróżniająca się halową konstrukcją trójnawową, która składa się z sześciu przęseł. Jego nawę główną cechuje szersza przestrzeń w porównaniu do naw bocznych, a także wysunięcie ku przodowi, co nadaje architekturze charakterystyczny wygląd.
W północnej części obiektu znajduje się trójprzęsłowa zakrystia oraz trzy kaplice, które wzbogacają wnętrze świątyni. Od zachodu kościół ozdabia kwadratowa wieża, która jest wspierana przez okrągłe podpory. Natomiast w części południowej zrealizowano cztery kaplice oraz małą neogotycką kruchtę, co dopełnia wyjątkową estetykę budowli.
Wymiary wewnętrzne kościoła są imponujące i wynoszą:
- nawa środkowa: długość 53,30 m, szerokość 7,20 m,
- nawa boczna północna: długość 25,60 m, szerokość 3,60 m,
- nawa boczna południowa: długość 25,60 m, szerokość 3,80 m,
- wysoka wieża: długość 4,90 m, szerokość 5,30 m,
- zakrystia: długość 14,60 m, szerokość 4,30 m.
Łuki stropowe opierają się na dwunastu potężnych filarach, co dodaje stabilności konstrukcji. Całość przykrywa ogromny dach z czerwonej dachówki, który obejmuje nawy: główną oraz dwie boczne. Dzięki tym elementom, wierni mają możliwość przejścia do kaplic modlitewnych, które są dostępne z tych nawy.
Kościół zachwyca także bogato zdobionymi ołtarzami, które pochodzą z epoki renesansu, harmonijnie łącząc się z gotyckimi liniami architektonicznymi świątyni. Warto również zwrócić uwagę na późnobarokową bramę główną, która znajduje się w południowo-zachodnim narożniku. Została ona zrealizowana w 1713 roku i jest ozdobiona kamiennymi rzeźbami przedstawiającymi św. Jana Nepomucena oraz dwa aniołki, co podkreśla artystyczne walory obiektu.
Na uwagę zasługuje także figura św. Jana Nepomucena, która stoi przy południowej elewacji kościoła. Powstała w 1730 roku i przez długie lata, aż do 1939 roku, zdobiła namysłowski rynek, będąc symbolem lokalnej kultury i historii.
Organy
Organy były konstrukcją zrealizowaną przez Carla Berschdorfa w 1928 roku. W późniejszym okresie, w 1995 roku, instrument przeszedł kompleksową restaurację dzięki staraniom firmy braci Broszko. Różnorodne letnie koncerty organowe były organizowane na tym instrumencie przez wiele lat.
Warto zaznaczy, iż w skład dyspozycji organów wchodzą następujące manuały oraz pedał:
Manuał I | Manuał II | Manuał III | Pedał |
---|---|---|---|
1. Bordun 16′ | 1. Geigenprincipal 8′ | 1. Weitprincipal 8′ | 1. Principalbass 16′ |
2. Principal 8′ | 2. Flöte 8′ | 2. Flaut major 8′ | 2. Violon 16′ |
3. Doppelflöte 8′ | 3. Liebl. Gedackt 8′ | 3. Violine 8′ | 3. Subbass 16′ |
4. Gemshorn 8′ | 4. Salicet 8′ | 4. Quintade 8′ | 4. Zartbass 16′ |
5. Octave 4′ | 5. Schalmey 4′ | 5. Blockflöte 8′ | 5. Octavbass 8′ |
6. Rohrflöte 4′ | 6. Spitzflöte 4′ | 6. Aeoline 8′ | 6. Flautbas 8′ |
7. Rauschquine 2 2/3′ oraz 2′ | 7. Nachthorn 2′ | 7. Vox celestis 8′ | 7. Starkflöte 4′ |
8. Mixtur 3-4 fach | 8. Cornett 3 fach | 8. Kupferflöte 4′ | 8. Pedalrauschquine 2 fach |
9. Horn 8′ | 9. Dulcian 8′ | 9. Fugara 4′ | 9. Sordun 32′ |
_ | _ | 10. Piccolo 2′ | 10. Posaune 16′ |
_ | _ | 11. Cymbel 3 fach | 11. Trompete 8′ |
_ | _ | 12. Trompete 8′ | _ |
_ | _ | 13. Fagott 16′ | _ |
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r., s. 56.
- Namysłów ( Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła) [online], musicamsacram.pl [dostęp 31.12.2023 r.]
- XXII Namysłowskie Letnie Koncerty Organowe im. prof. Witolda Zabornego [online], namyslow.eu [dostęp 07.02.2024 r.]
- XXIII Namysłowskie Letnie Koncerty Organowe - 17. lipca 2022 [online], Namyslowianie.pl, 15.07.2022 r. [dostęp 07.02.2024 r.]
- Kościół farny w Namysłowie. [dostęp 10.03.2016 r.]
- Kościół Apostołów Piotra i Pawła. [dostęp 10.03.2016 r.]
- Historia parafii. [dostęp 05.03.2016 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Kościoły":
Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Namysłowie | Parafia Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Namysłowie | Kościół św. Franciszka z Asyżu i św. Piotra z Alkantary w NamysłowieOceń: Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Namysłowie